به نقل از «مهر»

بررسی شخصیت و آرای احمد بهشتی در «سوفیا»/یک عالم جامع

تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۲۰۹۱۸

به گزارش خبرگزاری مهر، برنامه این هفته سوفیا به نکوداشت مقام علمی و معرفتی آیت الله احمد بهشتی، استاد و پژوهشگر فلسفه و نماینده مردم فارس در مجلس نخبگان اختصاص داشت.

میهمانان این برنامه سعید بهشتی استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی، محمد جواد سلمانپور دانشیار دانشگاه شیراز و نادیا مفتونی استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

محمد جواد ادبی کارشناس مجری برنامه گفتگو را با سلمانپور که از شاگردان و دوستان قدیمی آیت الله بهشتی است آغاز کرد و گفت: که شخصیت های علمی و معرفتی در حوزه علمیه قم شخصیت هایی هستند که در وزانت کم نیستند اما برخی از آن‌ها بیشتر از دیگران می درخشند. نگرش شناخت شناسی ناظر به این شخصیت ها از برخی ویژگی ها مثل جامعیت در نگرش آنها بهره مند است. آیت الله بهشتی هم اینگونه هستند شما بفرمائید که چگونه با ایشان آشنا شدید؟

سلمانپور گفت: آشنایی من با استاد از ۱۰ سالگی و تقریباً حدوداً از سال ۱۳۵۰ تقریباً آغاز شد و بنده ابتدا با منبر انقلابی، علمی و قلم ایشان آشنا شدم. اولین مبارزه سیاسی از پای منبر ایشان نشستن برای من شکل گرفت و آشنایی با قلمشان توسط مقالاتشان که در روزنامه مکتب اسلامی در همان سال ها چاپ می شد، شکل گرفت و در سال ۱۳۶۰ که بنده به تهران آمدم توفیق تلمذ در محضر ایشان را پیدا کردم.

سپس ادبی بحث را با بهشتی استاد دانشگاه علامه و فرزند آیت الله بهشتی ادامه داد و گفت: آیت الله بهشتی بین حوزه و دانشگاه برقرار کردند آیا این تعامل پس از انقلاب اسلامی ضرورت دارد؟ در نگرش ایشان این دو وجه اصلاً از یکدیگر جدا نیستند؟

بهشتی گفت: اصل ضرورت وحدت میان حوزه و دانشگاه به آموزه های دین مبین اسلام بازمی گردد. در اسلام اساساً علم، شناخت، آگاهی و معرفت ملاک بسیار مهمی است، هر کجا که باشد. البته حوزه جایگاه و پایگاه علوم اسلامی است. دانشگاه یک محیط علمی است. البته بخشی از دانشگاه از قبل از انقلاب مثل دانشکده الهیات عرصه پیوند و اتصال میان حوزه و دانشگاه بود. از نگاه معرفت شناختی، جامعیتی که در معرفت دین وجود دارد، مصداق زمان و مکان نمی شناسد. اگر در آموزه های دینی تأمل عمیق کنیم می بینیم اسلام دینی است که دعوت به علم و عالِم شدن می کند.

دکتر ادبی در تکمیل این بحث می گویند این ضرورت در اول انقلاب از طرف افرادی مثل شهید بهشتی، شهید مطهری یا شهید مفتح مطرح است براساس همین ضرورت است که آیت الله دکتر بهشتی وارد این عرصه می‌شوند یا این نوع نگاه را ایشان اصلاً بدون تمایز میان معرفت حوزه و دانشگاه می بینند؟

استاد فلسفه دانشگاه علامه پاسخ داد: استادان اثرگذار نیز در این موضوع دخیل هستند. ایشان به گفته خودشان از سه استادشان بیشترین تاثیر را گرفتند. اولین استاد تاثیرگذار ایشان مرحوم آیت الله سید نورالدین شیرازی است که در بحث تحصیلات مدرسه ای (جدیده ی آن روز) که در حوزه آن زمان حساسیت بر این موضوع بوده، خود ایشان خاطره ای را می فرمایند که: «من پنجم را که تمام کردم، تصمیم گرفتم که تحصیلاتم را ادامه دهم. یک روزخدمت استاد سید نورالدین شیرازی بودیم و من مدتی بود که محضرشان نبودم. ایشان از بنده سوال کردند که شما این مدت کجا بودید؟ من کمی نگران بودم از اینکه استادمان موضوع را متوجه شوند و برخود خوبی با من نداشته باشند. یکی از طلبه ها به استاد گفت ایشان مشغول تحصیلات جدیده هستند و استادمان برخلاف انتظار من فرمودند طلاب علوم دینی باید با علوم جدید آشنا باشند و حتی از بنده سوال کردند که شما زبان هم می خوانید و بنده پاسخ دادم بله.»

در نتیجه تاثیر استادان را باید در این زمینه جدی گرفت و پیش کسوتان مهمی چون شهید بهشتی، شهید مطهری یا شهید مفتح در این زمینه اثرگذار بودند. ایشان میفرمایند من دیدم این بزرگان مسیر را در فراگیری علم و ورود به دانشگاه ادامه دادند بنده هم تصمیم گرفتم که اینگونه عمل کنم.

در ادامه سلمانپور گفت: علم از معقوله معنویت است یعنی معنویت جدا از قید زمان و مکان است. این علم اگر در بستر فطرت قرار بگیرد و رشد کند خود به خود برای عالِم جامعیت می آورد. به تعبیر دیگر فلاسفه، فقها و حتی دانشمندان دو دسته اند، یک دسته علمای ربانی به معنای اعم که انسان های جامع الاطراف در شخصیت و نگریستنند. چون علم و عقل فارغ از زمان و مکان است شخصیتی فارغ از زمان و مکان می سازد لذا آنان را دارای جامعیت می کند.

دانشیار دانشگاه شیراز اضافه کرد: از دو وجه میتوان جامعیت شخصیت آیت الله بهشتی را بررسی کرد که همان دو وجه جامعیت علمای ربانی است. وجه اول از منظر نگرش است. نگرش ایشان فراتر از زمان و مکان موجود است. من ایشان را با نگرش آینده نگری، فرانگری، جهان نگری، عمق نگری، وطن نگری، زمان نگری و تاریخ نگری می دانم. شخصیت جامع استاد براساس هویت فطری که خداوند ساخته است مبتنی شده است.

وجه دوم جامعیت در شخصیت است. کسانی مثل ایشان در یک حوزه ی علمی محدود نشدند، اینان از نوادر افرادی در زمان ما هستند که از نظر علمی جامع هستند. ایشان در فلسفه به ویژه فلسفه سینوی صاحب نظرند. در علم کلام جدید و قدیم به بهترین نحو ورود پیداکردند. در حوزه علم النفس، علوم و تربیت وارد شدند. ایشان از کسانی هستند که از کودکی و نوجوانی در حوزه علم و تربیت وارد شدند. ایشان صاحب فتوا هستند. آیت الله بهشتی در زمینه تاریخ نگری ورود پیدا کردند. در حوزه تفسیر و شرح احادیث و شرح نهج البلاغه نیز وارد شدند.

نادیا مفتونی مهمان دیگر این برنامه بود که ادبی از وی خواست تا درباره خصیصه شاگردپروری آیت الله بهشتی سخن بگوید.

مفتونی گفت: یکی از خاطرات بنده درباره ی نحوه تدریس ایشان است. در درس دکتری حکمت متعالیه در کلاس دکتر بهشتی بودم و می دیدم درس ها روان و آسان است. روزی به دلیل مشغولیاتی که داشتم و آسانی که در درس میدیدم وجود دارد تصمیم گرفتم یک روز غیبت کنم و درکلاس حاضر نشوم و خودم مبحث آن جلسه را مطالعه کنم. جلسه بعد که در کلاس حاضرشدم دیدم هیچ چیز عایدم نمی شود همین جا متوجه شدم که چقدر بیان ایشان آسان و روان بود که من فکر می کردم خودم از پس مطالعه این مبحث برمی آیم.

نکته دیگرآنکه ایشان سال ها در دانشگاه مدیر گروه بودند. مدیریت ایشان به حدی استوار بود که همه چیز آرام بود و تلاطم نداشت و شما فکر می کردید مدیریت گروه کار آسانی است اما این کار را هم با مهارت تمام عیار هم چون تدریسشان در دست داشتند. هیچ وقت در آن سال ها ندیدم که ایشان به مرز عصبانیت و هیجانی شدن نزدیک شوند.

وی افزود: ورزشکار بودن ایشان هم جزء نکاتی است که باید بدان اشاره کرد. ایشان هم اکنون بدون عینک و عصا درحال انجام کارهای علمی شان هستند و این به خاطر زندگی سالم و روزی یک ساعت ورزش است که خود را متعهد به این موضوع نگه داشته اند.»

در ادامه ادبی از سلمانپور پرسید که شخصیت هایی نظیر آیت الله دکتر بهشتی برای حوزه های علمیه چه دستاوردی داشتند؟

وی پاسخ داد: شخصیت هایی چون علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید محمدباقر صدر، علامه مصباح یزدی و آیت الله دکتر احمد بهشتی در دوران معاصر خدمت بسیار عظیمی به دانش حوزه های علمیه کردند. ۱۴ قرن در حوزه های دینی ما به ویژه حوزه علمیه تشیع، دانش های عمیقی در حوزه کلام، فقه واصول و فلسفه در جریان است. همواره این علوم در حال رشد بوده اما چون به زبان حوزه بوده، حبس در حوزه بوده است لذا دانشمندان بیرون حوزه بودند و بی خبر ماندند که این باعث مظلومیت در حوزه های علمیه است اما شخصیت هایی چون علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید محمدباقر صدر، شهید بهشتی، علامه مصباح یزدی و آیت الله دکتر احمد بهشتی علوم حوزوی را در دانش اصول به ویژه زبان شناسی آن، مباحث فقهی حوزه های علمیه و فلسفه را به زبان دانشگاهی و روز مطرح کردند و به بازسازی و بازمعرفی هرآنچه در حوزه می گذشت پرداختند. کاری که آیت الله بهشتی انجام دادند این بود که مباحث حوزه را در فلسفه، فقه و اصول و کلام در بازار دانش ریختند که علوم حوزوی در نزد دانشگاهیان قرار گرفت و سبب باز معرفی نزد اروپائیان شد.»

مفتونی در بخش پایانی سخنانش بیان کرد: بنده بر وجه علامه بودن و جامعیت ایشان تأکید دارم به طوریکه افرادی مثل نیکلاس رِشِر درباره این بحرالعلوم بودن تاکید میکند که ما الان باید رویکرد بین رشته ای همراه با جامعیت داشته باشیم تا بتوانیم سر از پیله های خود درآوریم و به پرواز برسیم. راه رشد علوم انسانی ما نگاه به این جامعیت است و اینکه بتوانیم این را به علوم انسانی دنیا پیوند دهیم و یک رابطه ی دو طرفه باید در این فضا برقرار باشد.

در بخش پایانی برنامه ادبی از بهشتی خواست که درباره منظر عرفانی آیت الله بهشتی بگوید.

وی گفت: اگر عرفان عملی نباشد عرفان نظری به کار نمی آید. قرآن می فرماید: وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ (بخشی از آیه ۲ و ۳ سوره طلاق) و در آیه ای دیگر می فرماید إِن تَتَّقُوا اللَّهَ یَجعَل لَکُم فُرقانًا (آیه ۲۹ سوره انفال) در اینجا واژه جعل یعنی خداوند برای شما قرار می دهد به کار برده شده است یعنی خداوند برای شما فرقان قرار می دهد و آیه دیگر وَاتَّقُوا اللَّهَ وَیُعَلِّمُکُمُ اللَّه (بخشی از آیه ۲۸۲ سوره بقره) در اخلاق و منش ایشان و همه ی زمینه های شخصیتی آیت الله بهشتی تقوا وجود دارد. در بحث آثار عرفانی ایشان مجموعه مقالاتی به نام وحیانیت و عقلانیت عرفان از دیدگاه امام خمینی (ره) وجود دارد. عرفان ایشان هم عرفانی است که در محدود آموزه های دین مبین اسلام است. حریت در گفت و گوها و مباحث نیز از دیگر ویژگی های ایشان است. ایشان حل و فانی در اسلام هستند.

برنامه رادیویی «سوفیا» سه شنبه شبها ساعت ۲۲ با اجرای محمد جواد ادبی و سردبیری سارا فرجی از شبکه رادیویی گفتگو بر روی موج اف. ام ردیف ۱۰۳.۵ به صورت زنده پخش می شود.

کد خبر 5398924

منبع: مهر

کلیدواژه: برنامه رادیویی سوفیا احمد بهشتی فلسفه معرفی کتاب تازه های نشر دفاع مقدس جنگ تحمیلی ترجمه دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران شهید کتاب و کتابخوانی ادبیات جهان قاسم سلیمانی نقد کتاب تجدید چاپ مرکز فرهنگی شهر کتاب معرفی نشریات حوزه های علمیه حوزه و دانشگاه آیت الله بهشتی آیت الله دکتر زمان و مکان شخصیت هایی شهید مطهری احمد بهشتی شخصیت ها حوزه علم ی علمی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۲۰۹۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکاوی مشکلات نواحی مینودر، مهدیه و شهیدبهشتی در شورای شهر قزوین

جلسه کمیسیون شهرسازی، خدمات شهری و شورایاری شورای اسلامی شهر قزوین با محوریت هم‌اندیشی و بررسی مشکلات نواحی مینودر، مهدیه و شهید بهشتی با حضور شورایاران این نواحی در تالار مردم این نهاد برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از قزوین، جلسه کمیسیون شهرسازی، خدمات شهری و شورایاری شورای اسلامی شهر قزوین بعدازظهر امروز _چهارشنبه دوازدهم اردیبهشت_ به ریاست محسن حق‌شناس نایب‌رئیس شورای شهر قزوین و با حضور ولی چگینی عضو شورای شهر، مدیر هماهنگی امور نواحی، معاونین خدمات شهری مناطق، مدیران نواحی و شورایاران نواحی مینودر، مهدیه و شهید بهشتی و با هدف بحث و بررسی مشکلات این نواحی در تالار مردم این نهاد برگزار شد.

بر این اساس، خواجه‌وند و مددخانی شورایاران ناحیه مینودر به ذکر نکاتی پیرامون مشکلات این ناحیه از جمله بلاتکلیف ماندن میدان کاسپین، نیمه کاره بودن ساخت فرهنگسرا، روکش آسفالت مینودر از میدان طفلان مسلم تا فلکه دهخدا، احداث پارک سالمند در منطقه، مسدود بودن ورودی اتوبان به منطقه کوثر و مینودر، نبود تفریحگاه، وجود اتوبوس‌های فرسوده و تعداد کم آنها، اجرای کم برنامه‌های فرهنگی پرداختند.

همچنین قدیم‌آبادی شورایار ناحیه مهدیه نیز به مشکلات این ناحیه از جمله وجود زمین‌های خالی و بلاتکلیف و رسیدگی به وضعیت روکش آسفالت معابر و دور برگردان‌های خیابان بلوار سلیمانی و ایجاد ترافیک اشاراتی داشت.

قاسمی شورایار ناحیه شهید بهشتی و توحید نیز در ادامه به بیان مشکلات این ناحیه پرداخت و گفت؛ روکش آسفالت خیابان توحید، ترافیک میدان لشگر و قدس، نصب چراغ چشمک‌زن برای تقاطع توحیدو سم‌پاشی درختان از جمله مهم‌ترین مشکلات این ناحیه است.

زمانی از منطقه شهید بهشتی نیز به بیان مشکلات این ناحیه از جمله، دلیل عدم مجوز ندادن به ضلع شمال غربی میدان جانبازان، مساعدت و هماهنگی برای دفن افراد بی بضاعت، مشخص شدن حدود اختیارات و منطقه جغرافیایی ناحیه، سوله ورزشی نیمه‌کاره پرداخت.

پس از بیان مشکلات مطرح شده توسط هر کدام از شورایاران نواحی، در ادامه هر کدام از مسؤلین نواحی و معاونان خدمات شهری مناطق به بیان توضیحات و اقدامات خود در خصوص حل مشکلات این نواحی از جمله خدمات روکش آسفالت، خدمات پسماند، روند احداث پروژه‌ها لوله‌گذاری برای دفع آب‌های سطحی پرداختند.

کد خبر 749773